Türkiye’nin tahıl üretim merkezi olan Konya Ovası’nda kuraklık ve yer altı sularının kontrolsüz kullanımı nedeniyle her geçen gün artan obrukların sayısı ve miktarı da endişeleri artırıyor.
Karapınar ilçesinde tarla ve yerleşim yerlerinde sıkça görülen obrukların bir kısmı yıllar geçtikçe çökmeye devam ediyor.
İlçede 3 yıl önce bir platoda oluşan 2 metre derinliğindeki obrukta geçtiğimiz ay 20 metrelik yeni bir çöküntünün meydana gelmesi, vatandaşlar tarafından çeşitli malzemelerle doldurulan çukurlardaki tehlikeyi de gözler önüne serdi.
Güvenliği arka planda bırakan bazı vatandaşların değerlerinin düşeceği korkusuyla tarlalarda ve gayrimenkullerde oluşan çukurları kendi imkanlarıyla doldurmaya başlaması uzmanlar tarafından tehlikeli bir girişim olarak değerlendiriliyor.
Konya Ovası’nda yaklaşık 2500 obruk bulunmaktadır.
Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, Konya Ovası’ndaki obruk oluşumunun tespiti için AFAD ile birlikte yürüttükleri çalışmaları tamamladıklarını söyledi.
Arık, Konya’nın güney ve kuzeyindeki ilçelerde yaptıkları saha çalışmalarında düden sayısını belirlediklerini belirterek, şöyle konuştu: “700 civarında görmeye alışık olduğumuz derinlikte 2 bin 512, 1 metreden sığ çukurlar şeklinde ise 1800 olmak üzere toplam 2 bin 512 obruk oluşumu var.”dedi.
“Dolu obruklarda çökme meydana gelir”
Tespit edilemeyen düden oluşumlarına değinen Arık, şunları söyledi:
“Vatandaşların toprağında oluşan çukur amatör yöntemle dolduruluyor. Bu tür gizli çukurlar olduğu için kesin rakam vermek oldukça zor. Şu anda saha çalışmalarında çukur oluşumunun bir kısmının doldurulduğunu gözlemledik. .Bu dolgu işlemi dini değildir.Her çukurun kendine has analiz formülleri olmalıdır.Kabaca taş,toprak ve molozla dolan çukurun daha sonra çökmeyeceğinin garantisi yoktur.Her obruk kendi çukurunu oluşturacağı için orada detaylı araştırma yapılmalıdır. kendi sistematiği yer bilimciler tarafından.Çukurdaki malzeme buna uygun belirlenmeli.Gerçek şu ki iri taneliden ince taneliye doğru geçirimsiz malzeme ile doldurduktan sonra doldurup çimento ve beton enjeksiyonları ile kapatarak vatandaşların yaptığı birçok dolguyu kendi elleriyle izledik. kendi teknik çöküşü.
Obruk oluşumunun tespiti için çeşitli izleme yöntemleri olduğunu anlatan Arık, bu yöntemlerle obruk oluşumu sırasındaki ani değişimler izlenerek önlem alınabileceğini vurguladı.
“Kuraklık obrukları artırabilir”
Arık, Konya Ovası’nda son yılların en kurak kışının yaşandığı ilkbaharda yeraltı suyu kullanımının artacağını tahmin ederek, şunları kaydetti:
“Geçmişte çukurlar uzun yıllar içinde oluşurken çok daha kısa sürede oluşmaya başladı. Bunun başlıca sebebi kuraklık, yağış azlığı ve yeraltı sularının kontrolsüz kullanımı. Konya kapalı havzasında yer altı suyu kullanımı oldukça fazla. yaygın ve su seviyesi gün geçtikçe azalmaktadır.Yağışla birlikte artmakta ve sonra azalmaktadır.Su seviyesindeki hareketler çözülmeleri şiddetlendirerek obruk oluşumunu hızlandırmaktadır.Kuraklığın obruk oluşumunda önemli etkisi vardır.Yapılması gereken tarımsal sulama Nisan-Mayıs aylarında başladı.Yağışlarda bir değişiklik olmazsa yer altı sularının daha çok kullanılacağını, düden oluşumlarını etkileyeceğini tahmin ediyoruz.”
